ДҮНИЕЖҮЗІЛІК СҮТ БЕЗІ ОБЫРЫ ТУРАЛЫ ХАБАРДАР БОЛУ КҮНІНЕ

Сүт безі қатерлі ісігі — бұл сүт безі тінінің қатерлі ісігі. Әлемде бұл әйелдер арасында қатерлі ісіктің ең көп таралған түрі, 13 пен 90 жас аралығындағы 100 000 әйелге шаққанда 99,4 ауру деңгейі бар.  Қазақстанда жыл сайын сүт безі қатерлі ісігінің 5000-ға жуық жаңа жағдайы анықталады. ҚР бойынша сырқаттанушылық құрылымында сүт безі обыры соңғы 15 жылда үнемі бірінші орында тұр.  Қатерлі ісіктерден болатын өлім-жітім құрылымында сүт безі қатерлі ісігі 3-ші орында және жыл сайын 1200-ге жуық әйелдің өмірін қиады.

Сүт безі қатерлі ісігінің дамуына әсер ететін факторлар:

бұрын анықталған сүт безі қатерлі ісігінің диагнозы;

отбасылық тарихы сүт безі қатерлі ісігінің;

BRCA 1 және 2 гендеріндегі анықталған мутациялар немесе басқа гендік мутациялар.

Ходжкин лимфомасына байланысты 30 жасқа дейін жасалған кеуде аймағына сәулелік терапия;

менструацияның ерте басталуы-менарх (12 жасқа дейін);

менопаузаның кеш басталуы (55 жастан асқан);

менопаузаны емдеуге байланысты немесе контрацепция мақсатында тағайындалған 10 жылдан астам гормондарды алмастыру терапиясы;

жүктілік пен босанудың болмауы;

қант диабеті;

семіздік;

темекі шегу;

алкогольді теріс пайдалану.

Сүт безі қатерлі ісігінің белгілері мен белгілері:

емізікті тарту;

емшектен ағу;

сүт безінде немесе емізік аймағында ауырсыну;

сүт безі аймағындағы терінің инфильтрациясы (апельсин қабығына ұқсас тері) ;

қолтық аймағында тығыз түйіндердің пайда болуы;

сүт безі аймағында терінің жарасы;

бүкіл сүт безінің немесе оның бір бөлігінің ісінуі (кесек анық сезілмесе де);

түсініксіз салмақ жоғалту;

әлсіздік;

емізік немесе сүт безі терісінің қызаруы, қабыршақтануы немесе қалыңдауы.

Егер бұл белгілер пайда болса, маммологпен кеңесу керек. Дәрігер сізбен мазасыздық белгілерін талқылайды, бірқатар мәселелерді нақтылайды, сүт бездері мен перифериялық лимфа түйіндерін тексереді.  Сүт бездерін тексеру және пальпациялау сүт безіндегі ісік түзілімдерінің мөлшерін, құрылымын, орналасуын және басқа да бірқатар белгілерін түсінудің маңызды әдістері болып табылады.

Қажет болған жағдайда ол қосымша тексеруге жіберіледі, оған мыналар кіруі мүмкін: сүт бездерінің ультрадыбыстық зерттеуі, маммография, трепан биопсиясы, гистологиялық зерттеу, молекулалық — генетикалық зерттеу.  

Сүт безі обырын ерте анықтауға арналған Скрининг:

Сүт безінің қатерлі ісігін анықтау үшін сау әйелдерге симптомдар болмаған кезде жасалатын тиімді скринингтік тексеру бар. Скрининг ауруды ерте кезеңде анықтауға мүмкіндік береді, егер симптомдар болмаса және әйелге ештеңе алаңдамаса.

Статистикаға сүйенсек, бұл ретте ӨЖС-дан өлім қаупі шамамен 20% — ға төмендейді. Уақытында анықталған РМЖ көп жағдайда сәтті емделеді.

Қазақстан Республикасында скрининг шеңберінде 40-70 жастағы әйелдерге 2 жылда 1 рет екі проекцияда екі сүт безінің маммографиясы жүргізіледі. Айта кету керек, барлық суреттер екі рет оқылады: қалалық, аудандық емхананың (жылжымалы медициналық кешеннің) маммография кабинетінің рентгенолог-дәрігері – бірінші оқылым, ОО маммография кабинетінің рентгенолог-дәрігері – екінші оқылым.

2020 жылдан бастап «денсаулық сақтау және денсаулық сақтау жүйесі туралы» ҚР Кодексінде, сондай-ақ ҚР Еңбек кодексінде бекітілген нормалар қолданылады, оған сәйкес әрбір жұмыс істейтін азаматтың жалақысы мен жұмыс орнын сақтай отырып, скринингтен өту үшін кемінде 3 күн әлеуметтік демалысқа құқығы бар.

Сүт безі қатерлі ісігінің алдын алу бойынша ұсыныстар:

Жалпы онкологиялық аурулардың және әсіресе сүт безі қатерлі ісігінің қаупін азайту бойынша ұсыныстар:

салмақты бақылау;

физикалық белсенді болыңыз;

жемістер мен көкөністерді көбірек тұтыныңыз;

темекі шегуден және алкогольді ішуден бас тартыңыз;

мүмкін болса, гормондарды алмастыратын терапиядан бас тартыңыз;

өзін-өзі тексеруден өткізіңіз;

сүт безі обырын ерте анықтау үшін Ұлттық скринингтен өтіңіз.

Онкологиялық ауруларды ерте кезеңде анықтау емдеуді ерте бастауға мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде жақсы нәтиже береді және қалпына келтіру мүмкіндігін арттырады. Сондықтан дәрігерге уақтылы бару, скринингтен және профилактикалық тексеруден өту өте маңызды. Құрметті әйелдер, сақ болыңыз!

Дүние жүзінде РМЖ-ең көп таралған қатерлі ауру және әйелдер арасындағы өлім-жітімнің басты себебі. Қазақстан Республикасында РМЖ ХХ ғасырдың 90-жылдарының ортасынан бастап әйелдердің онкологиялық сырқаттанушылық құрылымында тұрақты түрде бірінші орын алады.

Емдеу тактикасын ерте анықтауға, тиімді диагностикалауға және стандарттауға бағытталған жүйелі түрде жүргізілетін скрининг біздің елімізде ӨӨС — тен болатын өлім-жітім деңгейін айтарлықтай төмендетуге мүмкіндік береді. Осы мақсатқа жету үшін сүт безі аурулары бар әйелдерге көрсетілетін медициналық көмек жоғары кәсіби деңгейде жүргізілуі тиіс

РМЖ скринингі бірыңғай механизм ретінде жұмыс істейтін іс-шаралар кешенін қамтиды, оның мақсаты пациенттердің денсаулығына зиян келтірместен РМЖ-дан болатын өлімді азайту болып табылады.

Маммография РМЖ популяциялық скринингінің негізгі әдісі болып қала береді және сүт бездерін тексерудің» алтын стандарты » болып табылады. Сондықтан скринингтің негізгі қағидаттарының бірі – маммограммаларды жүргізудің және алудың жоғары сапасы, оларды жоғары кәсіби интерпретациялау.

Маммография

Маммография — арнайы аппаратта-маммографта екі проекцияда сүт бездерінің рентгенографиясы орындалатын рентгенологиялық зерттеу түрі. Маммография сүт безінің өте кішкентай ісіктерін анықтауға мүмкіндік береді-0,5 см-ге дейін және одан да аз. Осы зерттеуден кейін сүт безіндегі күдікті өзгерістер анықталған кезде одан әрі тереңдетілген диагноз қойылады . Сүт безі қатерлі ісігінің скринингі 50-70 жастағы әйелдерде тұрақты маммографиялық тексеруден тұрады. Егер сізде сүт безі қатерлі ісігіне тұқым қуалайтын бейімділік болмаса және профилактикалық тексерулерге қызығушылық танытсаңыз, сізге 40 жастан 70 жасқа дейін 2 жылда 1 рет маммограммадан өту ұсынылады. .

Сүт безі қатерлі ісігінің скринингі

 Мақсатты топ-бұл жастағы әйелдер: (40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70 жаста)

Өткізу аралығы 2 жылда бір рет.

Скринингке сүт безі обыры бойынша Д-есепте тұрған немесе сүт безінің қатерсіз ісіктері бойынша маммологта, онкомаммологта Д-есепте тұрған және динамикалық маммографиялық зерттеу жүргізудің жеке кестесі бар әйелдер қатыспайды